1116
Хлудов Николай Гаврилович
Өмір жылдары: 1850 – 1935 жж.
Көрнекті суретші, көркемсурет шебері, портретші, пейзажист және Іле Алатауы өлкесінің кескіндемешісі. Ол Қазақстанда кәсіби көркемөнер мектебінің қалыптасуында үлкен рөл атқарды.
1877 жылдан бастап Верный қаласында (қазіргі Алматы) тұрды. Хлудов сызбашы болып жұмыс істеді, кейінірек Жетісу облысы үкіметінің жерге орналастырушысы болды, геолог И.В. Игнатьев және ботаник А.Н. Красновтың Хан Тәңірі шыңын зерттеу туралы (1886 ж.) және профессор И.В. Мушкетовтың Верный жер сілкінісін (1887 ж.) зерттеу туралы экспедицияларына топограф және суретші ретінде қатысты. Ол Түркістан археология үйірмесінің мүшесі, Ресей географиялық қоғамының Жетісу бөлімінің негізін қалаушы болған.
1904-1907 жылдары Хлудов сәулетші А.П. Зенковтың жобасымен салынған Верный-Вознесенск соборының алғашқы иконаларын әсемдеп бояды.
XIX ғасырдың аяғы-ХХ ғасырдың басында жұмыс істеген суретші Николай Хлудовтың классикалық туындылары күтпеген жерден біздің заманда кезекті «ұят-жанжалға» себеп болды. «Женщины-казашки бьют шерсть» сүреті көпшіліктің көңілін қалдырды. Хлудовтың суретінде үйдің эскизі бар: кимешек киген қазақ әйелдері киіз басу үшін қой терісін таяқпен сабап отыр. Кейбір әйелдер оны жартылай жалаңаш күйде жасап отыр.
Өміріндегі Қазақстанмен, қазақ халқымен байланысты бірегей оқиғалары
Алайда, кәсіби қазақстандық мәдениеттанушылардың пікірінше, Хлудовтың күнделікті тақырыптағы суреттері өте шынайы. Мысалы, оның тағы бір картинасы түсініксіз реакция тудырып, ұмытылған «Түйе шешу» рәсімі суреттелген. Іс-қимыл жерлеу рәсімінде жүзеге асырылатын. Жалаңаш әйел өмірдің энергиясын көрсететін және ол өлім энергиясына қарсы тұруы керек еді. Бұл пұтқа табынушылық, мұсылмандыққа дейінгі салт болды.
2007 жылғы мәліметтерге сәйкес, Орта Азиядағы барлық суретшілердің арасында Н.Хлудовтың туындылары көп көшіріледі, бұл оның шығармашылығының жоғары танымалдығы пен өзектілігін тағы да дәлелдейді.
Кеңес заманында ол алғашқы қазақ және қырғыз суретшілерін дайындауда маңызды рөл атқарды. Түрлі уақытта Әбілхан Қастеев (1904-1973 жж.), Алексей Бортников (1909-1980 жж.) және Бішкектен келген Семен Чуйков (1902-1980 жж.) Н.Г. Хлудовтың шәкірттері болды. 1-ші Кеңес Жетісуының көркемсурет көрмесінің (1925 ж.), жеке көрмесінің (1921-1930 жж.) ұйымдастырушысы, Мәскеудегі «КСРО халықтарының өнері» (1927 ж.), «Қазақ Автономиялық Советтік Социалистік Республикасының өнері» (1934 ж., Шығыс халықтарының музейі) көрмелеріне қатысты.
Домбровский Ю. Хранитель древностей. – М: Издательство АСТ, 2011. - с. 81.
Нұр-Сұлтанның Шұбар ауданындағы көшелердің біріне Хлудовтың есімі берілген. Ю.О.Домбровский «Хранитель древностей» кітабында төртінші бөлімді Н.Хлудовқа және оның жұмысына арнаған, ол бөлімде мынандай сөздер жазылған: «Мен Хлудовты тазалық үшін, қуаныш үшін, өмірдің толықтылығы үшін, ол көрген және кенепке салған оқиғалардың әсемдігі үшін жақсы көремін».
2013 жылы «Қазпошта» АҚ «Еуропа» сериясында Хлудовтың «Жасауыл» (Гонец, 1916 ж.) картинасымен 10 маркадан тұратын пошта блогын шығарды. Еуропалық пошта операторлары қауымдастығының сайысында бұл марка 48 қатысушының ішінен үшінші жүлдені жеңіп алды.